Page 10 - renaliz69

Renaliz-69

10 FELAKETLER ERTESİNDE

LOJİSTİK PLANLAMA VE KOORDİNASYON FAALİYETLERİ

Prof. Dr. Mehmet Şükrü SEVER - İstanbul Tıp Fakültesi, Dahili Tıp Bilimleri Bölümü, İç Hastalıkları ABD
Lojistik personel ve materyalin FELAKETLERDE TIBBİ LOJİSTİK PLANLAMAFELAKETLERDE TIBBİ LOJİSTİK PLANLAMA
FELAKETLER ERTES
FELAKETLER ERTESİNDE İNDE kesintisiz şekilde temini,
dağtm, yerinin değiştirilmesi
LOJ I. I. KURTARMA FAALİYETLERİKURTARMA FAALİYETLERİ II. TIBBİTIBBİ HİZMET LOJİSTİĞİHİZMET LOJİSTİĞİ
LOJİSTİK PLANLAMAİSTİK PLANLAMA ve ve
II.
Felaketlerde kaos kaçnlmaz • • Enkaz altnda geçen süreEnkaz altnda geçen süre • • Sahada sağlk hizmetleriSahada sağlk hizmetleri
KOORDİNASYON FAALİYETLERİİNASYON FAALİYETLERİ
KOORD • • Kurtarma araçlarKurtarma araçlar • • HastanelerHastanelerinin durumudurumu
• • • • KurtarclarKurtarclarKurtarclarKurtarclar • • Hastalarn nakliHastalarn nakliHastalarn nakliHastalarn nakli
• • TTbbi malzemelerin sarfbbi malzemelerin sarf
III. FFELAKETLERDE YARDIMELAKETLERDE YARDIM
III. • • SSağlk personelinin durumuağlk personelinin durumu
• • TTbbi malzeme yardmbbi malzeme yardm
Prof. Dr. Dr. Mehmet Şükrü SeverMehmet Şükrü Sever
Prof. • • İlaç yardmİlaç yardm IV
IV. . DDİĞERİĞER LOJİSTİK LOJİSTİK KONULARKONULAR
Her birim: • • Kan ve kan ürünleri yardmKan ve kan ürünleri yardm • • Nontravmatik akut hastalklarNontravmatik akut hastalklar
(sağlk, haberleşme, ulaşm, itfaiye, diğer alt yap hizmetleri) • • Diyaliz ile ilgili yardmlarDiyaliz ile ilgili yardmlar • • Kronik hastalarn durumuKronik hastalarn durumu
kendi içinde lojistik planlama yapmal • • PPersonel yardmersonel yardm • • Sanitasyon iSanitasyon işşlemlerilemleri
E
ENKAZ ALTINDA GEÇEN SÜRE / EZİLME SENDROMU İNSİDENSİ EAS AS –– MORTALİTE İLİŞKİSİMORTALİTE İLİŞKİSİ
• • Felaketin şiddetiFelaketin şiddeti • • Luzon Luzon ((FilipinlerFilipinler)) depreminde depreminde ++2 günde 2 günde canl oran 2/canl oran 2/235235
• • Bölgenin nüfus yoğunluğu, Bölgenin nüfus yoğunluğu, • • Güney İtalya depreminde Güney İtalya depreminde ++4 gün4 günde enkazdan de enkazdan hiç canlhiç canl çkarlamad çkarlamad
I. I. KURTARMA FAALİYETLERİKURTARMA FAALİYETLERİ Çok sayda faktör etkili • • Binalarn kalitesiBinalarn kalitesi 300 100
• • felaketin zamanlamasfelaketin zamanlamas
• • Kurtarma faaliyetlerinin etkinliği Kurtarma faaliyetlerinin etkinliği 250 90
• • Enkaz altnda geçen süreEnkaz altnda geçen süre Noji et 80 70
Noji et al., 1990; Nadjafi et al., 1997 al., 1990; Nadjafi et al., 1997
n says 200 60 tif yüzdesi
• • Kurtarma araçlarKurtarma araçlar Yaralanan hastalarn 150 100 50 40 30 Kurtarlanlarn kümüla
• • KurtarclarKurtarclar 50 20 10
0
<1-4 5-8 9-12 13-16 17-24 25-36 37-48 49-72 >72 0
Gujarat Depremi: Bam Depremi: 11 Eylül Terörizmi1 Eylül Terörizmi Enkaz altnda geçen süre (saat)
1
Gujarat Depremi:
Bam Depremi:
Ölüm: 19,727, Ölüm: 26,000; Ölüm: >3,000;
Ölüm: 19,727, Cr.:35Cr.:35
Ölüm: 26,000; Cr.: 124Cr.: 124
Ölüm: >3,000; Cr.: 1Cr.: 1
• • İlk 2 gündeki kurtarma faaliyetleri çok önemliİlk 2 gündeki kurtarma faaliyetleri çok önemli
Viroja et al, WCN Abstracts, 2001 Argani et al, JASN, 2004 Goldfarb and Chung, Am J Med, 2002
Debruycker,1983; Noji, 1990; Roces, 1992
M
MARMARA DEPREMİ ARMARA DEPREMİ
ENKAZ AL
LOJİSTİK AÇIDAN EAS ENKAZ ALTINDAN KURTARMA ARAÇLARITINDAN KURTARMA ARAÇLARI ENKAZ ALTINDA GEÇEN SÜRE ALTINDA GEÇEN SÜRE
ENKAZ
Ort.±±SD:SD:
Büyük depremlerin ardndan en çok tartşlan konu Ort.
No
(
11.7.7± ±14.314.3
ARAÇ
ARAÇ No (%)%) 11
(0.5 - 135)135)
• Felaketzedelerin enkaz altndan çkarlmas E 136 6868 (0.5 -
136
Ellerller
saat
saat
it
it
E
E E Ermenistan rmenistan Basit el aletleri 42 2121 ----------------
42
----------------
Basit el aletleri
En uzun süre süre
Depremi
• Nasl planlanmal ? Depremi Vinçnç 18 9 9 En uzun
18
Vi
kalanlar:
kalanlar:
135,
1.5
Basit aletler + vinç
• Ne şekilde gerçekleştirilmeli ? Basit aletler + vinç 3 3 1.5 135,
120,
120,
Diğerğer
98 saat
• Kimler tarafndan yaplmal ? Di 1 1 0.50.5 98 saat
200
Toplamoplam
T 200 100100
• Can kayb nasl en aza indirgenmeli ? • • İtinal kurtarma faaliyetleri en az 5 gün sürmeli. İtinal kurtarma faaliyetleri en az 5 gün sürmeli.
Noji, 1993 Sever et al. Crit Care Med, 2002
ENKAZ ALTINDAN KURTARICILAR
ENKAZ ALTINDA
KURTARICI No %
TIBBİİ HİZMET LOJİSTİĞİHİZMET LOJİSTİĞİ
EN UZUN SÜRE CANLI KALANLAR Halk (Eğitimsiz) 125 55.1 TIBB
Ermenistan Kendi kendine 21 9.3 • • Sahada sağlk hizmetleriSahada sağlk hizmetleri
Depremi
Depremi Ordu mensubu 13 5.7 • •
• • HastanelerHastanelerinin durumudurumuHastanelerHastanelerinin durumudurumu
Özel kurtarma ekipleri (USSR) 6 2.6
Özel kurtarma ekipleri (yabanc) 2 0,9 • • Hastalarn nakliHastalarn nakli
• • 13 gün (Tangshan Depremi)13 gün (Tangshan Depremi) (Zhi Yong, 1987) (Zhi Yong, 1987) Bilinmeyen 60 26 • • TTbbi malzemelerin sarfbbi malzemelerin sarf
Toplam 227 100
• • 9 gün (Erzincan Depremi)9 gün (Erzincan Depremi) (San, 1993)(San, 1993) • • SSağlk personelinin durumuağlk personelinin durumu
• • Sivil toplum kurtarma faaliyetleri yönünden eğitilmeliSivil toplum kurtarma faaliyetleri yönünden eğitilmeli
Noji, 1993
SAHADA SAĞLIK HİZMETLERİ Felaket Sahasnda Tbbi Girişim Bölgeleri - II Felaket SSahasndaahasnda TbbiTbbi GGirişimirişim Bölgeleri Bölgeleri -- IIIIII
Felaket
1. Felaket sahasnda tbbi girişim bölgeleri
b) Felaket ilk yardm merkezleri Felaket ilk yardm merkezleri
2. Felaket alannda triyaj b)
Felaket Sahasnda Tbbi Girişim Bölgeleri - I • • YYürümekle bile bir saatten daha ksa zamanürümekle bile bir saatten daha ksa zamandada ulaşlabilecek ulaşlabilecek c)
c) Yaral toplama noktalar Yaral toplama noktalar
merkezler
merkezler
A. Tek başna (solo) tedavi alanlar
A. Tek başna (solo) tedavi alanlar • • Helikopterlerin inebileceği alanlarHelikopterlerin inebileceği alanlar • • GGeniş alanlar bulunan büyük alşveriş merkezleri eniş alanlar bulunan büyük alşveriş merkezleri
• • HHekimlerinekimlerin tektek başlarna tbbi girişim yapacağ bölgelerbaşlarna tbbi girişim yapacağ bölgelerHHekimlerin ekimlerin tektek başlarna tbbi girişim yapacağ bölgelerbaşlarna tbbi girişim yapacağ bölgeler
• • 00--1 saat 1 saat içinde ulaşmiçinde ulaşm • • Acil yardma gereksinimi olan hastalara hemen müdahele; Acil yardma gereksinimi olan hastalara hemen müdahele; • • • • Birbirinden 10Birbirinden 10--15 km mesafe15 km mesafeliliBirbirinden 10Birbirinden 10--15 km mesafe15 km mesafelili
tedavisi gecikebileceklere ayr bir bölgede gözayr bir bölgede gözlemlem
1. Triyaj ve çok acil hastalar için tedaviTriyaj ve çok acil hastalar için tedavi
• • Vital bulgularVital bulgularnn stabilizasyonstabilizasyonununa yönelik tedaviler a yönelik tedaviler tedavisi gecikebileceklere 1.
( (hava yolununhava yolunun açlmas, uygun pozisyon verilmesi, kanamannaçlmas, uygun pozisyon verilmesi, kanamann durdurulmas vb.) durdurulmas vb.) • • İlk frsatta sevkİlk frsatta sevk 2.
2. Tbbi malzemeler ve personel Tbbi malzemeler ve personel toplanma yeritoplanma yeri
• • HHzlazla "felaket ilk yardm merkezlerine" "felaket ilk yardm merkezlerine" sevksevk
• • Ölmek üzere olanlar ayr Ölmek üzere olanlar ayr bir bir bölgede biriktirilirbölgede biriktirilir;;
• • Bulunan mahaldeki olayn boyutu çok büyük ise Bulunan mahaldeki olayn boyutu çok büyük ise bölgeyebölgeye
ölenler h
acil tbbi yardm bbi yardm çağrsçağrs ölenler hzla morg alanna gönderilir. zla morg alanna gönderilir. Ö Ölülerin toplanlülerin toplanacağ alanlar da ayrlmalacağ alanlar da ayrlmal
acil t
Schultz, 1996 Schultz, NEJM, 1996
Sch
Schultz, ultz, NEJM, NEJM, 19961996
SAHADA SAĞLIK HİZMETLERİ TRİYAJ KURTARMADAN SONRA İLK YARDIM - I
Öncelikle hafif yaral olan ve yürüyebilen olgular ayrlr.
Diğer olgular:
1. Felaket sahasnda tbbi girişim bölgeleri 1. Acil yardma gereksinimi olanlar
2. Tedavisi geciktirilebilecek hastalar PERSONEL No %
2. Felaket alannda triyaj 3. Ölü veya ölmek üzere olanlar İlk yardm yaplmayan 76 32.2
ERMENİSTAN Hekim 76 32.2
l bil
k
ö
j
• T T iriyaj, sahada yaplabilecek en önemli li t bbi ii i ditbbi girişimdir
hd
(Waeckerle, 1991). DEPREMİNDE Kurtarma ekibi mensubu 28 11.7
Hemşire 26 10.9
İLK YARDIM
• Sağlk hizmeti en azndan %50 yaşama şans olanlara verilir Kendi kendine 17 7.1
(Pepe, 1991; Schultz, 1996). SAĞLAYANLAR Aile mensubu 6 2.3
Bilinmeyen 8 3.3
• Kardiyopulmoner resüsitasyon hemen hemen hiç yaplmaz
(Schultz, 1996). Toplam 237 100
Society of Critical Care Medicine Ethics Committee, 1994; Schultz, 1996
Noji, 1993
www.anadolubv.org.tr Hipertansiyonun Kalp, Böbrek ve Gözleri Bozduğunu Biliyor musunuz?