BÖBREK HASTALIKLARI HAKKINDA KISA BİLGİLER
§ Mol - Milimol: Bir maddenin gram olarak molekül ağırlığına eşit miktarıdır. Miligram olarak molekül ağırlığı ise milimol’dür.
§ Mol ve milimol, verilen volümde partikül sayılarını belirtmektedir. Partiküllerin taşıdıkları elektrik yükü ve osmotik olarak aktif iyonların sayısı hakkında doğrudan bilgi vermemektedir.
|
Mol - Milimol
MOL= Atom ağırlığı (gm) + Atom ağırlığı (gm) (gm) (Madde 1) (Madde 2)
Milimol = Atom ağırlığı (mg) + Atom ağırlığı (mg) (mg) (Madde 1) (Madde 2) Örnek: NaCl 1 Mol = 23+35.5 = 58.5 gm 1mMol = 23+35.5 = 58.5 mgm
|
§ Ekivalan (Eq) - miliEkivalan (mEq): Bir iyonun bir ekivalanı gram olarak atom ağırlığının değerliğine bölünmesidir. Miligram olarak atom ağırlığının değerliğine bölünmesi miliekivalandır.
§ Verilen bir çözeltide bulunan katyonların miliekivalan sayısı, anyonların miliekivalan sayısına eşittir.
|
Ekivalan (Eq) - MiliEkivalan (mEq)
Atom ağırlığı
Değerliği (+,++,-,--,.. vs)
Örnek: Na+= 23/1 = 23 Eq veya mEq
|
Osmol - miliOsmol (mOsm): Osmotik olarak aktif partikül ve iyon sayısını gösterir.
Örnek: %0.9 NaCl çözeltisinin osmolitesi;
9 gm=9000 mg/L NaCl,
23+35.5=58.5 NaCl mol ağırlığı,
9000/58.5=154 mEq Na,
9000/58.5=154 mEq Cl,
154+154= 308 mOsm
|
Loop diüretiklerinin tepe dozları |
||||||
|
|
İlaç |
|||||
|
Durum |
Furosemid (mg) |
Bumetadine (mg) |
Torsemid (mg) |
|||
|
|
İV |
PO |
İV |
PO |
İV |
PO |
|
Böbrek yetmezliği: |
|
|||||
|
GFR 20-50 ml/dk |
80 |
80-160 |
2-3 |
2-3 |
50 |
50 |
|
GFR<20 ml/dk |
200 |
240 |
8-10 |
8-10 |
100 |
100 |
|
Ciddi akut böbrek yetmezliği |
500 |
NA |
|
12 |
NA |
|
|
Nefrotik sendrom + normal GFR |
120 |
240 |
3 |
3 |
50 |
50 |
|
Siroz + GFR |
40-80 |
80-160 |
1 |
1 |
10-20 |
10-20 |
|
Konjestif kalp yetmezliği + Normal GFR |
40-80 |
160-240 |
2-3 |
2-3 |
20-50 |
50 |
|
GFR: Glomerüler filtrasyon hızı Not: Tepe dozu fraksiyonel sodyum atılımında maksimal artışı doğuran dozu tanımlamaktadır. Daha yüksek dozlar maksimal hızı arttırmadan natriürez süresini uzatarak günlük net natriürezi arttırabilir. |
||||||
|
Hipokalemi ve hiperkalemide laboratuar bulguları |
||||||
|
|
Hipokalemi |
Hiperkalemi |
||||
|
Normal |
Gl kayıplar |
Pr. Ald. |
Eksojen |
HPA (9a FLKÖncesi) |
HPA (9a FLK Sonrası) |
|
|
Spot idrar K(mEq/L) |
60 |
<20 |
>20 |
>30 |
<20 |
>40 |
|
24 saatlik idrar K (mEq/L) |
90 |
<30 |
>30 |
>40 |
<30 |
>50 |
|
TTPG |
6-12 |
<2 |
>10 |
>10 |
<3 |
>7 |
|
Kısaltmalar: Gl: gastrointestinal, Pr. Ald..: Primer aldosteronizm, HPA: hipoaldosteronizm, FLK: Fludrokortizon, TTPG: Transtübüler potasyum gradyenti |
||||||
|
Oral kalsiyum preparatları |
||
|
Preparat |
Formülasyon |
Elemental kalsiyum/tablet |
|
Kalsiyum karbonat |
Tums-500 mg |
200 mg |
|
|
Rolaids-550 mg |
220 mg |
|
Os-cal -1,250 mg |
500 mg |
|
|
Kalsiyum sitrat |
Citracal- 950 mg |
200 mg |
|
Kalsiyum laktat |
650 mg |
85 mg |
|
Kalsiyum glukonat |
1000 mg |
90 mg |
|
AKUT BÖBREK YETMEZLİĞİNİN İDRAR BULGULARINA GÖRE AYRIMI |
||
|
|
Prerenal |
Renal |
|
İdrar Na (mEq/lt) |
<20 |
>40 |
|
İdrar Osmolaritesi (mOsm/kgH2O) |
>500 |
<350 |
|
İdrar Üre nitrojen Plazma |
>8 |
<3 |
|
İdrar kreatinin/ Plazma kreatinin |
>40 |
<20 |
|
Renal yetmezlik İndeksi= İdrar Na______________________ İdrar kreatinini /Plazma kreatinini |
<1 |
>1 |
|
Fraksiyonel Na ekskresyonu= İdrar Na /Plazma Na İdrar kreatinini/ Plazma kreatinini |
<1 |
>1 |
|
İdrar sedimenti bulguları: |
Önemli bulgu yok |
Hücresel elemanlar ve silendirler Proteinüri olabilir |
Nefrotik Sendrom Nedenleri:
1) Glomerulonefritler (%80):
a) Minimal lezyonlu glomerulonefrit
b) Membranöz glomerulonefrit
c) Proliferatif glomerulonefrit
2) Metabolik hastalıklar:
a) Diyabetes mellitus
b) Amiloidozis
c) Multiple myelom
3) Sistemik hastalıklar:
a) Kollagen doku hastalıkları
b) Malign hastalıklar (hodgkin, bronş Ca., lenfositik lösemiler vs.)
4) Sirkulatuar hastalıklar:
a) Vena renalis trombozu
b) Konjestif kalp yetmezliği
c) Konstrüktif perikardit
d) Orak hücreli anemi
e) Preeklampsi
5) Enfeksiyonlar:
a) Sifiliz
b) Malarya
c) Lepra
6) Nefrotoksinler ve alerjenler:
a) Civalı maddeler
b) Altın, Bizmut
c) Trimetadion
d) Polenler, serum ve antijen vs.
7) Konjenital nedenler:
a) Konjenital sifiliz
b) Maternal tbc.
8) Diğer nedenler
Hiperaldosteronizm nedenleri:
1- Primer conn sendromu
2- Sekonder
a- Hipoproteinemi
b- Konjestif kalp yetersizliği
c- Renal vasküler bozukluk
Hiperürisemi nedenleri:
1) Pürin sentezinin artması
a) Esansiyel hiperürisemi
b) Primer Gut
2) Nükleik asit metabolizmasının artması
a) Myeloproliferatif bozukluklar ve retikülozlar
b) Sitotoksik tedaviden sonra
c) Kronik hemoliz
3) Böbrek klirensi (temizleme) noksanlığı
a) İlaçlar (diüretikler, salisilatlar (ufak dozları)
b) Kronik böbrek yetmezliği
c) Preeklampsi
d) Hipertansiyon
4) Kalsiyumun etkisiyle renal klirensin noksanlığı
a) Hiperparatiroidi
b) İdiopatk hiperkalsiüri
5) Çeşitli Sebepler
a) Açlık
b) Ketoasidozis
c) Akut, fazla alkol alımı
Hipoalbuminemi Sebepleri:
1) Nefrotik Sendrom
2) Kanamalardan sonra
3) Şiddetli yanıklardan sonra
4) Şiddetli enfeksiyonlar
5) Kronik hepatit ve Siroz
6) Malabsorbsiyon
7) Malnutrisyon
8) Analbuminemia
Gamma Globulinleri Artıran Sebepler:
1) Diffüz yükselme
a) Siroz
b) Romatoid artrit
c) Kronik enfeksiyonlar
d) SLE
e) Sarkoidozis
2) Lokalize yükselme
a) Myeloma
b) Makroglobulinemia
c) Benign paraproiteinemi
Metabolik Kemik Hastalıklarının Biyokimyası
|
Kemik Bozukluğu |
_ Ca |
_ PO4 |
Alkali Fosfataz |
Renal Fonksiyon |
İdrar Ca++ |
|
Osteoporoz |
N |
N |
N |
N |
N |
|
Osteomalazi |
|
|
|
N |
|
|
Hiperparatiroidi: - Primer |
|
|
|
N |
|
|
- Sekonder |
|
|
|
|
|
|
N: Normal |
|||||
Hiperlipidemi nedenleri:
1) Diyet
2) Diyabet
3) Nefrotik sendrom
4) Miksödem
5) Gebelik
6) Pankreatit
7) Karaciğer hastalığı
8) Tirotoksikoz
9) Myeloma
10) Gut
|
Diüretik İlaçların Fizyolojik Sınıflaması |
|
Ozmotik diüretikler Proksimal Diüretikler Karbonik anhidraz inhibitörleri Asetazolamide Loop diüretikler (maksimal FENa=%9) Na K-2Cl inhibitörleri Furosemid Bumetaine Torsemid Ethacrynic asit Distal kıvrımlı tübül diüretikleri (maksimal FENa=%9) Na-Cl inhibitörleri Cholorothiazide Hydrocholorothiazide Metalazone Cholorthalidone Indapamid* Birçok diğerleri Toplayıcı kanal diüretikleri (maksimal FENa=%9) Na kanal blokerleri Amiloride Triamterene Aldosterone antagonistleri Spironolactane
|
|
FENa: Fraksiyonel sodyum salınımı *Indapamide başka etkileri de olabilir |
Kaynaklar:
1. Nefroloji El Kitabı, 5. Baskı, Editör: Robert W. Schrier, Çeviri Editörü: Gültekin Süleymanlar, Güneş Kitabevi, Ankara, 2000, Sayfalar, 8, 9, 21, 45, 70, 75.
2. Böbrek Hastalıkları Tedavisinde Kısa Bilgiler, San, A Sayfa: 1-15, II. Baskı, Atatürk Üniversitesi Tıp Fakültesi Kronik Böbrek Hastalıkları Tedavi Vakfı, Vakıf Yayın No: 8, 1987, Erzurum.
4. Robert Schrier, Atlas of Diseases of the Kidney, 2008